Jaarlijks wordt er in ons land zo’n 120 miljoen kilo koffiedik weggegooid. Dat moet anders, vonden ze bij Versfabriek, de duurzame en sociale onderneming die Ruud Klep en Otto de Nobel een jaar geleden oprichtten. Klep: "Toen ik Otto ontmoette, bleek hij zich te ergeren aan het feit dat er overal zo veel bruikbaar voedsel wordt weggegooid. Ik op mijn beurt wilde hier graag werken aan lokale, duurzame ontwikkeling, zoals ik dat eerder deed in Namibië en Costa Rica. Door die twee ideeën samen te voegen, creëerden we één gezamenlijk doel: in Nijmegen alle afval- en reststromen van supermarkten, horeca en instellingen hergebruiken." De basis voor Versfabriek was gelegd. Toen Klep en De Nobel vorig jaar met hun initiatief derde werden bij de IGNITE Award voor social enterprises kwam de onderneming in een stroomversnelling. Ze besloten hun idee vooralsnog toe te spitsen op het kweken van oesterzwammen op koffiedik.

Impact creëren
Voor de tweede keer op rij gunde de gemeente Nijmegen JDE een openbare aanbesteding, waarop JDE besloot de daaraan gekoppelde social return lokaal te laten invullen. Daarbij viel de keuze op Versfabriek. Klep: "Social return is bij aanbestedingen boven een bepaald bedrag een contractvoorwaarde vanuit de rijksoverheid en dat vult JDE zo op een bijzondere manier in. Mensen met afstand tot de arbeidsmarkt kunnen bij ons werkervaring opdoen, waardoor ze dichter bij die arbeidsmarkt komen te staan. Nu heeft JDE op het gebied van maatschappelijk verantwoord ondernemen al een duidelijk beleid, denk aan fairtrade koffie, energiebesparende apparaten, en ook social return staat hoog op de agenda. Voor deze specifieke case heeft JDE besloten daar via ons invulling aan te geven. Samen zorgen we ervoor dat mensen met een achterstand tot de arbeidsmarkt aan de slag kunnen. Een creatieve manier om impact te creëren."

In het belang van maatschappelijk verantwoord ondernemen, gaat JDE vele partnerschappen aan. Zoals met Versfabriek in Nijmegen. Via deze duurzame ondernemer kunnen nu vijf en straks wellicht wel twaalf mensen terugkeren in het arbeidsproces. Versfabriek gaat samenwerken met de grote zakelijke klanten waaraan JDE levert en koppelt gedurende de zeven jaar dat het contract loopt elk jaar haar vorderingen aan JDE terug.

Cirkel rond maken
Pluryn en Wijkwerk, twee organisaties in Nijmegen die mensen met afstand tot de arbeidsmarkt ondersteunen, leveren de werknemers. Klep: "Zij zorgen ervoor dat de mensen ter plekke zijn, wij begeleiden ze door ze het proces uit te leggen en ervoor te zorgen dat de juiste materialen voorhanden zijn. In de praktijk betekent dit dat diverse personen bezig zijn met het verzamelen en vervoeren van koffiedroes."

Van de droes, die gedurende negen weken wordt gebruikt om oesterzwammen op te kweken, blijft veel over. Deze restanten worden vervoerd naar de lokale vergister, die er compost en gas van maakt voor het openbaar vervoer. Klep: "Zo halen we min of meer onze eigen brandstof op." Klep en De Nobel zetten nu een systeem op waarmee ze de gekweekte oesterzwammen uiteindelijk ook weer kunnen afleveren bij de horeca, zorginstellingen en ziekenhuizen waar ze de koffiedroes in eerste instantie ophaalden. Dan is de cirkel weer rond.

Duurzame inzetbaarheid
De afstand die de werknemers van Versfabriek hebben tot de arbeidsmarkt, wordt verkleind doordat ze er ook een opleiding krijgen en bijvoorbeeld leren rijden op een karretje dat 45 kilometer per uur rijdt. Klep: "Vervolgens kunnen ze de stap maken naar een regulier rijbewijs. Dat biedt weer mogelijkheden om te werken in een bedrijf dat mensen nodig heeft voor koeriersdiensten. Ook leren ze hier dat het belangrijk is dat je ergens op tijd bent, dat je spullen op een afgesproken tijdstip afgeeft."

De werknemers worden dus met name ingezet op de logistieke kant. Versfabriek gelooft heilig in duurzame inzetbaarheid en wil niet alleen mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt helpen. "We bieden ook een werkplek aan mensen die na of tijdens het overwinnen van kanker in een veilige werkomgeving werkritme willen opdoen," vertelt Klep. "Hen willen we bijvoorbeeld inzetten op de productie. De oesterzwammen moeten worden gekweekt, ingepakt, getransporteerd en teruggebracht naar de instellingen. Zoals we het nu voor ogen hebben, bieden we uiteindelijk aan tien tot twaalf mensen werk."

Sociaal en circulair
Hoewel Versfabriek nog in de kinderschoenen staat, zien de mannen al meer mogelijkheden. "Wij verwerken voedselstromen die bewerking nodig hebben en die normaliter weggegooid zouden worden. Koffie is daar slechts een voorbeeld van. Hetzelfde kan met sinaasappelschillen. Ook willen we ons richten op de voedselstromen, waarvan het de Voedselbank niet lukt ze binnen een dag te verwerken en die in hun optiek dus niet meer houdbaar zijn. Denk aan groenten; die kun je eenvoudig verwerken tot soepen en sauzen. Zo verlengen we de houdbaarheidsdatum."

Een ander doel is om in het centrum van Nijmegen of op een centrale locatie een omgeving te creëren waar ook een hapje kan worden gegeten, maaltijden kunnen worden afgehaald en levensmiddelen kunnen worden gekocht. "Wij móeten gewoon sociaal en circulair werken, dat zit in ons DNA en dat is wat we altijd hebben gedaan. Voorheen deed ik dat in landen waar mensen het moeilijk hadden in die specifieke maatschappij. Nu hier. Het creëren van maatschappelijke waarde staat voorop bij al onze beslissingen."